
نقش مؤثر مدیریت داراییهای فیزیکی در صیانت از تأسیسات و شاخصهای سلامت تجهیزات
جوان است اما نه جویای نام! چون از ابتدای ورودش به صنعت نفت یعنی سال ۸۲، تمامی سرمایه جوانی و دانش فنیاش را با خود به عسلویه برد و چگونگی استفاده از داشتههایش را در لولههای پیچ در پیچ و پالایشگاههایی عظیم، متجلی ساخت و به معرض نمایش گذاشت.
مهدی علیپور لیلی سرپرست بازرسی و کنترل فنی شرکت ملی گاز ایران متولد 1356 با لیسانس مهندسی مکانیک از دانشگاه گیلان و فوق لیسانس مهندسی انرژی از دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، از مهندسی تعمیرات مکانیک در عسلویه کار خود را شروع کرد و سمتهای مهندس ارشد، مسئول تعمیرات مکانیک دستگاه ها، رییس تعمیرات مکانیک و رییس تعمیرات پالایشگاه چهارم یا همان فازهای 6 و 7 و 8 عسلویه و جانشین مدیر پالایشگاه را نیز در کارنامه درخشان کاری خود دارد.
سخنم را با او آغاز میکنم. جالب است که لبخند، میهمان همیشگی صورت اوست. به رغم آن که به تازگی، یعنی سه ماه و نیم است که در سمت سرپرست بازرسی و کنترل فنی شرکت ملی گاز ایران مشغول انجام وظيفه است، از اعتماد به نفس بالایی برخوردار است.
میداند که حفظ و نگهداشت اندوخته و سرمایه، امری عقلانی و مورد تأکید بزرگان دین و اقتصاددانان مطرح دنیا بوده و به آن اعتقاد دارد؛ چراکه باور راسخ دارد این مهم موجب میشود تا شخص، سازمان و یا نهاد برای آینده و اهداف از پیش تعیینشده خود برنامهریزی مدون و دقیقی داشته باشد تا بتواند در جهت رشد و ارتقای خود و سازمان مربوطه گامهای مؤثری بردارد.
امیدوار است که بتواند از تجربیاتی که طی این سالها کسب کرده، در این حوزه به خوبی استفاده کند. تلاش دارد تا وضعیت این امور را از وضعیت فعلی ارتقا داده و پیشرفت بیشتر و بهتری را برای این بخش به ارمغان بیاورد.
گپ و گفتی صمیمی با سرپرست بازرسی و کنترل فنی شرکت ملی گاز ایران را با هم پی میگیریم.
*************************************
آقای مهندس! بهعنوان نخستین پرسش، اقدامات و برنامههای این امور و اهم وظایف آن را نام ببرید.
از سال ۷۹ با استناد به قوانین برنامه دوم و سوم توسعه کشور و در راستای تمرکززدایی و کاهش تصدیگری از واحدها و مدیریتهای ستادی شرکت ملی گاز ، فعالیتهای اجرایی امور بازرسی و کنترل فنی شرکت ملی گاز ایران طی یک دوره پنج ساله به شرکت های فرعی شرکت ملی گاز ایران واگذار شد، اما پس از یک وقفه سه ساله در مأموریتهای ستادی امور بازرسی فنی، مجدداً در سال ۸۸، این مأموریتها باز تعریف و یک ساختار جدید برای این امور تدوین و نهایتاً در سال ۹2، نظامنامه جامع بازرسی فنی با مسئولیتهای جدید تدوین و به مدیریتها و شرکتهای فرعی ابلاغ گردید.
این تغییر رویکرد در راستای تقویت وظایف سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت واحدهای ستادی جهت حصول اطمینان از یکپارچگی سیستمها و اعمال قوانین و مقررات یکسان و نظارت بر اجرای استانداردها، مقررات فنی و دستورالعملها اتخاذ شد.
در مسئولیتهای جدید که از سال ۸۸ عینیت یافت، تدوین سیاستها و خطمشیهای بازرسی فنی، تدوین ضوابط و دستورالعملهای فنی و بازرسی در زمینههای تأسیسات، کالا، اجرای طرحها و کنترل خوردگی، طرح و برنامهریزی پروژههای ارزیابی عملکرد و مدیریت خوردگی، مسئولیت بررسی، ارزشیابی و تعیین صلاحیت شرکتهای بازرسی شخص ثالث و نحوه نظارت بر عملکرد این شرکتها، انجام بازرسیهای موردی و دورهای از تأسیسات، طرحها و کالا نظیر مدیریت متمرکز بازرسی ثالث کنتورهای گاز ارتقایافته ساخت داخل در نظر گرفته شده است.
این امر بدین معنی است که این مأموریتها به نوعی، نسبت به مأموریتهای تا قبل از سال ۷۹ تغییر کرد؛ یعنی آن زمان، امور بازرسی فنی به نوعی، تصدیگری داشت ولی بعد از آن، به سمت سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت گام برداشت.
از سال ۹۳ که سند مدیریت داراییهای فیزیکی صنعت نفت تهیه و تدوین شد، پس از ابلاغ به شرکتهای اصلی مانند شرکت ملی گاز ایران، امور سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارت بر استقرار و راهبری مدیریت داراییهای فیزیکی در سطح شرکت ملی گاز ایران و شرکتهای فرعی به امور بازرسی فنی واگذار گردید.
این امر بدین معنا است که ما یک توسعه مأموریت خواهیم داشت. یعنی توسعه از مدیریت بازرسی فنی به مأموریت مدیریت فعالیتهای چرخه عمر داراییها؛ از مرحله اکتساب و تحصیل تا مرحله اسقاط دارایی به منظور ایجاد حداکثر ارزش از داراییها همسو با اهداف سازمان و با محوریت مدیریت ریسک.
مدیریت داراییهای فیزیکی چیست و استقرار و راهبری آن در شرکتهای بزرگی مثل شرکت ملی گاز ایران چه دستاوردهایی خواهد داشت؟ در خصوص برنامه های در دست اقدام برای استقرار این سیستم در شرکت ملی گاز توضیح بفرمایید.
در سازمانهای داراییمحور، جریان اصلی کسب و کار بر اساس ارزشآفرینی از داراییهاست و در این نوع سازمانها، مدیریت دارایی فیزیکی بهعنوان یک سیستم مدیریتی، شامل شیوهها و فعالیتهایی است که سازمان از طریق آن، داراییها و همچنین هزینهها، ریسکها و عملکرد مرتبط با آنها را بصورت متوازن، در چرخه عمر داراییها (ALM)، بصورت بهینه و پایدار بهمنظور تحقق اهداف سازمان مدیریت میکند.
استقرار و راهبری نظام مدیریت دارایی فیزیکی در سازمانها، منجر به بهبود عملكرد مالي، تصميمات سرمايهگذاري آگاهانه، مديريت ريسك، بهبود توليد و خدمات، توسعه اعتبار و برند، بهبود كارآيي و اثربخشي تجهيزات و نهايتاً توسعه متوازن سازمان خواهد شد.
بر اساس مدل تعالی مدیریت دارایی فیزیکی وزارت نفت، مدیریت دارایی فیزکی در سه سطح (رهبری، ضروریات و تعالی) در 10 جنبه، چرخه عمر داراییها را در بر میگیرد. (جنبهها شامل: استراتژی، منابع انسانی، مدیریت عملکرد، مدیریت جریان کار، مراقبتهای پایه، مدیریت قطعات یدکی و انبار، مدیریت پشتیبان سیستمهای اطلاعاتی، رویکرد دارایی، رویکرد کار گروهی و رویکرد فرآیندی میشود)
امور بازرسی فنی در راستای تحقق اهداف استراتژیک سازمان، همسو با راهبردهای نظام مدیریت دارایی فیزیکی وزارت نفت، اقدامات سیاستگذاری، برنامهریزی و نظارتی در این بخش را در چارچوب طرحریزی یک سیستم مدیریت دارایی فیزیکی برای شرکت ملی گاز ایران و بر اساس استاندارد ایزو سری 55000، از نیمه دوم سال 98 آغاز کرده است.
ناگفته نماند، از آنجایی که شرکت ملی گاز ایران در مرحله واگذاری فعالیتها و فرآیندهای O&M از طریق مدل کسب و کار برونسپاری میباشد، سیستم مدیریت دارایی فیزیکی نقش مؤثری در صیانت از تأسیسات (شاخصهای سلامت، استهلاک، ریسک ، مصرف انرژی و هزینهها) از طریق تدوین رویههایی برای اعمال نظارت و همچنین تدوین حدود مسئولیت و اختیارات شرکتهای برونپذیر ایفا میکند.
یکی از عللی که شرکت ملی گاز ایران بهعنوان یک شرکت پیشرو بین چهار شرکت اصلی وزارت نفت در زمینه مدیریت داراییهای فیزیکی شناخته شده، آن است که در سال ۹۳، از سوی وزیر نفت، تعریف و اجرای پروژه پایلوت مدیریت داراییهای فیزکی به شرکت ملی گاز ایران ابلاغ و اجرای این پروژه در پالایشگاه چهارم پارس جنوبی از سال 96 به مدت سه سال آغاز و اینجانب افتخار این را داشتم که بهعنوان مدیر این پروژه قبول مسئولیت کرده و کار را شروع کنم.
از دستاوردهای مهم این پروژه میتوان به گزارش ارزیابی و تهیه نقشه راه مدیریت دارایی فیزیکی، روشهای اجرایی 10گانه، گزارش تحلیل سناریو هزینه چرخه عمر LCC، گزارش جلسات RCM شامل تحلیل حالات خرابی، پیامدها، گزارش استراتژی مدیریت دارایی فیزیکی، گزارش شاخصهای کلیدی عملکرد، نقاط بهینه موجودی برای اقلام هدف و محاسبه میزان بهینه سفارش، الگوگیری (گزارش بهترین وضعیت جهانی شاخصها)
اکنون در مأموریت جدید خود در امور بازرسی فنی، در مرحله برنامهریزی برای تعمیم دستاوردهای این پروژه به سایر پالایشگاههای مجتمع گاز پارس جنوبی و همچنین سایر شرکتهای فرعی شرکت ملی گاز ایران میباشیم.
در خصوص پروژه تدوین نظام بومی مدیریت خوردگی و پیادهسازی آن در شرکت ملی گاز ایران، نیز توضیح میدهید؟
مدیریت خوردگی در ذیل مدیریت دارایی فیزیکی بعنوان یکی از ماژولهای مهم مراقبتهای پایه با رویکرد داراییمحور مشتمل بر توسعه و بهکارگیری خطمشی خوردگي تجهيزات با محوریت مدیریت ریسک و بهینهسازی فعالیتهای مربوط به کنترل خوردگی و همچنین بهینهسازی هزینه پدیدههای خوردگی است.
نظام مدیریت خوردگی شرکت ملی گاز ایران در راستای الزامات سند راهبردی مدیریت خوردگی وزارت نفت و با هدف تضمین، پایداری و استمرار تولید، ارتقای قابلیت اطمینان و دسترسیپذیری تجهیزات، اهداف زیستمحیطی و عملیات ایمن در قالب پروژه تدوین نظام بومی مدیریت خوردگی و پیادهسازی آن در شرکت، در دی ماه سال 96 برای مدت دوسال آغاز شده است.
مجری این پروژه، پژوهشگاه صنعت نفت است و دو مشاور حقوقی و حقیقی جهت نظارت، کنترل کیفی، کنترل پیشرفت طرح و همچنین مستندسازی دانش پروژه، مشارکت دارند.
عملیات اجرایی این پروژه در 5 بخش پایلوت شامل پالایش گاز (پالایشگاه دوم مجتمع گاز پارس جنوبی، شرکت پالایش گاز بیدبلند)، پایلوت انتقال گاز (منقطه 8 عملیات انتقال گاز)، مهندسی و توسعه گاز (خط لوله کوهدشت - خرمآباد و خط لوله خوشه خاش) از دو سال قبل آغاز شد.
به شرح خدمات این پروژه همچنین ارزیابی دو گاز استانی ( استان اصفهان و آذربایجان شرقی) اضافه شد که در مقطع کنونی، ارزیابی شرکت گاز استان اصفهان انجام شده و ارزیابی شرکت گاز استان آذربایجان شرقی در حال انجام است.
طرح مذکور در سه مرحله؛ تدوین نظام بومی مدیریت خوردگی، پیادهسازی نظام بومی خوردگی در مراکز پایلوت و مرحله سوم شامل آموزش، ارزیابی عملکرد، ممیزی و ایجاد داشبورد مدیریتی تعریف و در مرحله اجرا میباشد.
از اقدامات مهم انجامگرفته در مراکز پایلوت و در مراحل مختلف پروژه، میتوان به به ارزیابی ریسک از کارافتادگی تجهیزات اصلی، تعیین لوپها و segment های خوردگی، تعیین ماتریس کنترل خوردگی (CCM) و تعیین مسئولیتها و نقشها بر اساس ماتریس RACI و همچنین تهیه شناسنامه مدیریت خوردگی و تعیین پارامترهای کلیدی عملکرد (KPI) اشاره کرد.
در حال حاضر، در مراحل پایانی پروژه جهت ارزیابی و جمعبندی دستاوردهای خروجی پروژه و تهیه نقشه راه جهت تعمیم به سایر شرکتهای فرعی زیرمجموعه شرکت ملی گاز ایران هستیم.
تعامل شما با بخش خصوصی درباره تأمین کالا و تجهیزات ساخت داخل و بازرسی کالا به چه صورت است و در چه بخشی از کار این واحد مدیریتی میگنجد؟
مدیریت مواد، قطعات و انبار بهعنوان یکی از ماژولهای اصلی مدیریت دارایی فیزیکی، مدیریت موجودی اقلام، ارزیابی تأمینکنندگان، مدیریت قطعات یدکی و تأمینپذیر در راستای تأمین ایمن و پایدار و همچنین بهینهسازی هزینههای عملیات خرید و سرمایههای راکد را در بر میگیرد.
رویکرد اصلی وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران، استفاده از مواد و اقلام ساخت داخل در پشتیبانی از تأسیسات در قالب فعالیتهای نگهداری و تعمیرات میباشد.
از برنامههای این امور در بخش ارتقای کیفیت اقلام ساخت داخل، تدوین دستورالعملهای کنترل کیفیت و QA برای بازرسی اقلام اختصاصی شرکت ملی گاز ایران است.
از رویکردهای جدید امور بازرسی فنی در سه ماه گذشته تشکیل جلسات مشترک با انجمنها، جوامع علمی و تخصصی بازرسی فنی برای ایجاد ساز و کاری جهت استفاده از تجارب و مشارکت این ذینفعان در تصمیمگیریهای بخش بازرسی فنی است. این جلسات میتواند بستری مناسب برای ایجاد تعاملات بیشتر و یک کانال ارتباطی علمی برای رفع دغدغهها و چالشهای حوزه بازرسی و شرکتهای مرتبط باشد.
از دیگر برنامههای این امور، تدوین لیست بلند شرکتهای بازرسی شخص ثالث (ACL) است که در این راستا بازنگری دستورالعمل ارزیابی شرکتها را با مشارکت انجمنها و جوامع علمی و تخصصی بازرسی فنی انجام دادیم و در دستور العمل جدید، مشارکت این انجمنها را در ارزیابی اولیه شرکتهای بازرسی شخص ثالث، در قالب تشکیل یک کمیته مشترک، تعریف کردهایم.
در خصوص ارزیابی مدیریت تأمین موجودی اقلام و مدیریت انبار در شرکت ملی گاز ایران، کارگروه مشترکی را با امور تخصصی بازرگانی شرکت ملی گاز به منظور تدوین دستورالعمل ارزیابی، بررسی و امکانسنجی روشهای مختلف مدیریت موجودی و تأمین اقلام نظیر مدیریت متمرکز موجودی انبارهای شرکت ملی گاز (انبار مجازی) و همچنین ارایه مدلهای بهینه تأمین اقلام تشکیل دادهایم و مقرر است تا پایان امسال، گزارشی در همین ارتباط تهیه و ارایه کنیم.
به این ترتیب، آقای مهندس! در حال حاضر، همه چیز به مدیریت داراییهای فیزیکی برمیگردد و در واقع، به نوعی، بازرسی فنی زیرمجموعه این مدیریت میشود. درست است؟
در حال حاضر، ما یک توسعه مأموریت از بازرسی فنی به مدیریت داراییهای فیزیکی داریم که در این حالت، فعالیتهای بازرسی فنی بخشی از وظایف و مسئولیتهای مدیریت داراییهای فیزیکی خواهد بود.
شاید بهتر باشد اینطور بگویم برای صیانت از داراییهای فیزیکی شرکت ملی گاز ایران، میبایست سیستمی را طرحریزی کنیم که بتوانیم چرخه عمر داراییها را از مرحله طراحی تا اسقاط آن، مدیریت کنیم. این سیستم علاوه بر تعریف سیاستها و اهداف استراتژیک داراییها، موضوعاتی از قبیل طراحی قابلیت اطمینان، مدیریت سرمایهگذاری، مدیریت ریسک، بهرهبرداری و نگهداری تعمیرات و همچنین تحلیلهایی برای تصمیمگیری در خصوص اسقاط، جایگزینی و یا نوسازی داراییها را شامل میشود.
خوب، آقای مهندس، در حال حاضر، مأموریتهای فعلی بازرسی فنی چیست و چه اقداماتی را در این راستا انجام میدهد؟
مأموریتهای ساختار موجود بازرسی فنی در بخشهای بازرسی و کنترل فنی تأسیسات، طرحها و کالا، نظارت بر روشها و دستورالعملهای بازرسی فنی و ارزیابی تعیین صلاحیت و ممیزی شرکتهای بازرسی فنی تعریف شده است. ضمن آن که تدوین روشهای اجرایی و دستورالعملهای فنی بهعنوان یکی از مأموریتهای مهم امور بازرسی فنی به منظور یکپارچهسازی و ایجاد وحدت رویه در اعمال نظارت فنی و رعایت مقررات و الزامات استانداردی در بخشهای اجرای پروژهها و بهرهبرداری و نگهداشت تأسیسات میباشد.
این اسناد فنی پس از تدوین توسط کمیتهها و کارگروههای کارشناسی در شورای استاندارد شرکت ملی گاز تأیید و سپس در هیأتمدیره شرکت تصویب و به مدیریتها و شرکتهای فرعی ابلاغ میگردد.
در مقطع کنونی برای تعداد ۱۵ دستورالعمل، مراحل تدوین، تصویب و ابلاغ طی شده و در قالب استاندارد IGS-I در سایت مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران در دسترس و قابل بهرهبرداری میباشد، ضمن آن که ۱۹ دستورالعمل نیز در مرحله تأیید برای تصویب و ابلاغ قرار دارد.
ضمناً نیازسنجی اولیه درخواست تدوین و استانداردسازی دستورالعملها از مدیریتها و شرکتهای فرعی به تعداد ۱۹۶ عدد انجام شده است. بررسی و اولویتبندی تدوین دستورالعملها با رویکرد تطبیق با اسناد موجود، اهمیت و ضرورت، تعداد شرکتهای درخواستکننده اسناد و همچنین بر اساس بازخوردها در بررسیها و ارزیابی تأسیسات انجام میشود.
برای بهبود در این بخش، اقداماتی نظیر هدفمند سازی ونیاز سنجی تدوین دستور العمل ها بر اساس نظام فرآیندی شرکت ملی گاز ،تدوین نقشه فرآیندی مدیریت دارایی فیزیکی و تدوین روش های اجرایی و دستورالعمل ها بر اساس فرآیند ها و همچنین تدوین دستور العمل های ممیزی برای نظارت بر حسن اجرای دستورالعمل های ابلاغی تعریف کرده ایم که در مرحله برنامه ریزی برای اجرا می باشد.
واحد دیگر امور بازرسی فنی، ارزیابی تعیین صلاحیت شرکتهای شخص ثالث است. بر اساس نظامنامه جامع بازرسی فنی، مسئولیت بررسی و ارزشیابی و تعیین صلاحیت شرکتهای بازرسی فنی شخص ثالث در زمینههای مرتبط با فعالیتهای بازرسی فنی، اعلام به شرکتهای فرعی و همچنین نظارت بر نحوه عملکرد آنها (تهیه لیست مرجع از شرکت های بازرسی شخص ثالث) بر عهده بازرسی فنی شرکت ملی گاز میباشد.
در حال حاضر ارزیابی و تعیین صلاحیت در 14 زمینه کاری انجام میگیرد و پس از تأیید در لیست (ACL) ما قرار میگیرند که البته این مهم قرار است تا ۶ ماه آینده به ۱۸ زمینه افزایش یابد.
یکی دیگر از مأموریتهای مهم امور بازرسی فنی شرکت ملی گاز ایران، نظارت عالیه و ممیزی فرآیندهای مرتبط با بازرسی فنی جوش و NDT با هدف بررسی چالشها و مشکلات مرتبط و همچنین شناسایی راهکارها و اقدامات بهبود است. این اقدام در راستای افزايش سرعت، دقت، كيفيت و نيز كاهش هزينههاي بازرسي فني جوش و آزمونهای غیرمخرب صورت میگیرد.
از اقدامات آتی این بخش، میتوان به توسعه سامانه دیجیتال كردن فيلمهاي راديوگرافي با هدف حذف نگهداري و انبارش فيلمهاي راديوگرافي، استقرار روش ديجيتال راديوگرافي بهجاي روش سنتي راديوگرافي با فيلم، فرهنگسازي و توسعه استقرار استاندارد مديريت كيفيت جوش ايزو 3834 در شركت ملي گاز و شرکتهای فرعی، توسعه و استقرار روشها و استانداردهای نوین بازرسی فني جوش و NDT (جوشكاري اتوماتيك، ديجيتال راديوگرافي و AUT,PAUT/TOFD، پرتونگاري با كرالر ايكس پرتابل، بازرسي فني تجهيزات ثابت درحال سرويس مانند تانكهاي ذخيره با روشهاي پيشرفته آلتراسونيك، مغناطيسي و جريانهاي گردابي) اشاره کرد.
از دیگر مأموریتهای امور بازرسی فنی در بخش بازرسی کالا، میتوان به نظارت عالیه و انجام بازرسی فنی کنتورهای دیافراگمی ارتقاء یافته در سطح شرکتهای گاز استانی، شناسایی و تجهیز شرکتهای گاز استانی به دستگاههای نشتیاب لیزری و مکشی اشاره کرد.
بازرسی و کنترل فنی تأسیسات، طرحها و کالا، نظارت بر روشها و دستورالعملهای بازرسی فنی، ارزیابی تعیین صلاحیت و ممیزی شرکتهای بازرسی فنی از دیگر کارهای ما در بازرسی فنی است.
آقای مهندس! بهعنوان پرسش پایانی، در خصوص بازرسی و کنترل کیفیت اجرای طرحها و پروژهها نیز توضیح مختصری میدهید؟
یکی از مأموریتهای مهم امور بازرسی فنی شرکت ملی گاز تدوین و تبیین فرایندهای جاری مربوط به بازرسی و کنترل کیفیت اجرای طرحها و پروژهها و همچنین نظارت عالیه بر حسن انجام پروژهها مطابق با استانداردهای رایج در سطح شرکتهای فرعی شرکت ملی گاز ایران میباشد.
در واقع، ما دو سند بسیار مهم در بخش بازرسی طرحها داریم که به نوعی مرجع ما در چگونگی اجرا و نظارت بر پروژهها محسوب میشوند؛ که یکی از آنها دستورالعمل نحوه اجرای طرحها و پروژهها و مناسبات فی مابین متقاضی، مجری و بهرهبردار است و دیگری، مشخصات فنی اجرا و راهاندازی خطوط انتقال گاز فشار قوی (IGS-C-PL-100) است.
ضمن تدوین دستورالعمل ممیزی از طرحها و پروژهها، به منظور پایش مستمر اجرای پروژهها، همکاری با نمایندگان مدیریتهای برنامهریزی و گازرسانی و شرکتهای مهندسی و توسعه و انتقال گاز را نیز در دستور کار قرار دادهایم تا با یک برنامهریزی منسجم و هماهنگی با آموزش ستاد، دورههای آموزشی ارتقای دانش و صلاحیت حرفهای دستگاه نظارت بر پروژهها را نیز داشته باشیم.
روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران
خبرنگار: سهیلا زمانی
- تاریخ درج خبر :
- 1398/08/28 - ١٠:٢٥
- تاریخ بروز رسانی خبر :
- تعداد بازدید خبر :
- 2711